Wskazówki dla uczniów, rodziców i nauczycieli Szkoły Podstawowej im. Feliksa Kapackiego w Cendrowicach

 

1.Modele procesu uczenia się, style uczenia się

 

Uczenie się poprzez zmysły: udział systemów reprezentacyjnych w przekazywaniu i odbieraniu informacji

 

        Wiele lat pracy nad sposobami komunikacji wykazało, że w taki sposób, w jaki poprzez pięć zmysłów doświadczamy otaczającego nas świata, nadajemy również znaczenie informacjom, docierającym do naszego mózgu. Jest to czynność wysoce zindywidualizowana. U jednych odbywa się to drogą skojarzeń wizualnych (wzrokowych), o innych audytywnych (słuchowych),       a u innych jeszcze kinestetycznych (czuciowo - ruchowych). Przetwarzanie informacji wewnątrz naszego umysłu odbywa się przy wykorzystaniu któregokolwiek z pięciu zmysłów. Rola wzroku, słuchu i dotyku jest tu jednak dominująca. Do nich odnosi się właśnie skrót WAK (wizualny, audytywny, kinestetyczny).

Osoba posiadająca preferencje wizualne (dominację wzrokowego systemu reprezentacyjnego) będzie z łatwością tworzyć w umyśle bogate sceny, jak również postrzegać siebie w wielu różnych sytuacjach. Często będzie kojarzyła z poszczególnymi słowami różne obrazy, a znaczenie nowym terminom nada tylko wtedy, gdy je „zobaczy” lub otrzyma ich wizualny opis. Kiedy jej zadaniem jest przeliterowanie słowa – najpierw pojawia się ono w umyśle jako zapamiętany obraz w pisowni. Osoba z preferencjami audytywnymi (dominacją słuchowego systemu reprezentacyjnego) będzie wyrażała swoje upodobania poprzez wewnętrzny dialog i ogólne zainteresowanie językiem mówionym. Słowo wymagające przeliterowania zostanie w jej przypadku najpierw „usłyszane”. Osoby takie, przewidując nowe sytuacje, przede wszystkim zastanawiają się nad tym, co zostanie do nich powiedziane oraz co same będą mówić. Preferencje kinestetyczne (dominacja czuciowo – ruchowego systemu reprezentacyjnego) wiążą się z silnymi reakcjami uczuciowymi, emocjami lub wrażeniami dotykowymi. Jeżeli ktoś taki ma przeliterować słowo, najpierw „czuje” jak jego przemyślenia dotyczące przyszłych wydarzeń będą również wiązały się przede wszystkim z silnymi emocjami.

 

 

Krótka charakterystyka stylów uczenia się:

WZROKOWIEC

Jest wrażliwy na elementy wizualne otoczenia – kolory, kształty. Ma potrzebę

przebywania w ładnym środowisku. Jest schludny, zwraca uwagę na wygląd

zewnętrzny swój i innych ludzi. Łatwo się dekoncentruje, jeśli w jego otoczeniu

panuje nieład. Dobrze zapamiętuje twarze.

Mówiąc opisuje kształt, wygląd, wielkość rzeczy, inną osobę lub miejsce, w którym

się znajduje, lub które widział. Mówi szybko, utrzymując z rozmówcą kontakt

wzrokowy. Używa często słów takich jak: widzieć, patrzeć, spójrz, popatrz,

wyobrażać, perspektywa, pokaz, obraz, wygląd, obserwować, horyzont, mglisty,

kolor.

-„widzę teraz jak do tego doszedłeś”

-„to wygląda mało przejrzyście”

-„wyglądasz na zmęczoną”

-„to wygląda bardzo interesująco”

Najlepiej zapamiętuje to, co zobaczy w postaci materiałów graficznych, tekstów,

zdjęć, filmów, programów komputerowych, prezentacji, wykresów. Wszystko, co

zostało wydrukowane i narysowane zostaje automatycznie przyswojone,

przetworzone i zapamiętane. Nie przeszkadza mu w nauce muzyka, czy odgłosy

rozmów, ale wizualna dezorganizacja, nieład i niepasujące do siebie szczegóły

wyglądu otoczenia bądź osoby skutecznie wytrącą go z równowagi i nie pozwolą się

skoncentrować, dopóki niedoskonałość nie zostanie poprawiona. Uczy się najlepiej,

gdy widzi przykłady z realnego życia.

 

SŁUCHOWIEC

Jest elokwentny. W kontakcie z inną osobą zwraca uwagę na jej imię, nazwisko,

dźwięk głosu, sposób mówienia i oczywiście to, co mówi. Przedłużony kontakt

wzrokowy jest dla niego rozpraszający. Potrzebuje nieustannych bodźców

słuchowych. Jeśli przez dłuższy czas przebywa w ciszy – sam wytwarza dźwięki

(nuci, śpiewa, gwiżdże, mówi do siebie). Mówi dużo i rytmicznie. Ma przyjemny głos.

Manipuluje tembrem głosu w trakcie mówienia. Zwykle opisuje dźwięki, głosy,

muzykę, efekty dźwiękowe, hałas w otoczeniu. Bardzo szczegółowo opowiada o tym,

co mówią inni. Używa słów: cichy, głośny, brzmieć, słuchać, głos, odgłosy, dźwięk,

hałaśliwy, rozmawiać, harmonia, słyszeć, itp.

-„ten pomysł brzmi interesująco”

-„słuchaj”

-„jak ci się z nim rozmawiało?”

-„był za duży hałas”

Łatwo uczy się języków obcych. Pamięta to, co usłyszy, lub sam opowie. Najchętniej

uczy się w grupie bądź z drugą osobą, poprzez zadawanie pytań i odpowiedzi na nie.

W trakcie nauki potrzebuje ciszy. Muzyka, bądź jakiś hałas rozprasza go. Najlepiej

przyswaja informacje podawane w formie języka mówionego, sam jest też często

doskonałym mówcą. Lubi mówić i potrafi to robić doskonale.

DOTYKOWIEC (CZUCIOWIEC)

Posiada wysoką wrażliwość na doznania fizyczne oraz uczucia własne i innych.

Zwraca uwagę na komunikację pozawerbalną: wyraz twarzy, język ciała, tembr

głosu. Silniej odbiera emocje innych niż wypowiadane przez nich słowa. Podczas

rozmowy, utrzymuje kontakt wzrokowy z rozmówcą, by odczytać wyraz jego twarzy.

Często gestykuluje, zachowuje się bardzo ekspresyjnie. Wyraża się poprzez ruch rąk

i komunikację niewerbalną. Opisuje swoje samopoczucie, doznania fizyczne i

emocje. Używa słów takich, jak: czuć, zimno, ciepło, twardy, miękki, świeży,

pachnący, cierpieć, cieszyć się, bać się, mieć wrażenie, lubić, itd.

-„czujesz to?”

-„lubisz to uczucie?”

-„gładko sobie z tym poradzimy”

-„czuję, co masz na myśli”

Zapamiętuje treści działające na emocje. Jeśli coś zanotuje, naszkicuje bądź

narysuje, lepiej to przyswoi. Koncentruje się na zadaniach umysłowych i lepiej

zapamiętuje, gdy trzyma coś w dłoniach, szkicuje, używa klawiatury komputera, bawi

się włosami, przedmiotami. Często jednak nie potrafi odciąć się od negatywizmu i

uczuć innych. Nie pozwala to mu skupić się na zadaniu i całkowicie dekoncentruje.

Uczy się angażując zmysł dotyku. Najlepiej zapamiętuje informacje powiązane z

uczuciami. To właśnie on często odnajduje się w zawodach związanych z

pomaganiem innych. Jest wrażliwy na uczucia innych i łatwo wczuwa się w ich

emocje.

 

KINESTETYK

Potrzebuje dużo przestrzeni, gdyż lubi dużo i często się poruszać. Siedząc na

krześle zwykle kołysze się lub porusza nogami. Lubi zmieniać miejsce, podróżować.

Jest wyczulony na ruch i działanie w otoczeniu. Zorientowany na cel i pragmatyczny.

Mówi niewiele i lakonicznie, za to często gestykuluje. Szybko przechodzi „do

konkretów”. Używa słów opisujących działanie: robić, jechać, załatwiać, organizować,

ruszać się, piąć się w górę, posuwać się do przodu, najlepszy, szybko.

- „weźmy sprawy we własne ręce”

- „trzeba stąpać twardo po ziemi”

- „czy chwytasz, w czym rzecz?”

- „trzymam rękę na pulsie”

Kinestetyk zapamiętuje nowe treści poprzez zaangażowanie w aktywność ruchową.

Najlepiej, gdy towarzyszy temu współzawodnictwo. Lubi dotykać przedmiotów,

manipulować nimi. W czasie nauki wskazane jest, by robił częste przerwy i

wykorzystywał je na ćwiczenia fizyczne lub przemieszczanie się. Pomimo, iż sam

potrzebuje ruchu, by się uczyć, ruch innych rozprasza go i dekoncentruje. Często

staje się niespokojny, gdy musi usiedzieć dłuższy czas w jednym miejscu. Jego

naturalnym stanem jest ruch. Właśnie wtedy, spacerując po pokoju lub pedałując na

rowerze treningowym, potrafi się najlepiej skoncentrować na słuchaniu czy nauce.

Jak możesz zatem, drogi uczniu, wykorzystać informację o swoim stylu uczenia się

do szybszego i łatwiejszego zdobywania wiedzy w szkole?

Pamiętaj, że:

 

Wzrokowiec: uczysz się patrząc lub oglądając materiał graficzny. Materiał, który

masz przyswoić, musi być „przetłumaczony” z formy linearnej, drukowanej na

obrazową. Potrzebne ci są ilustracje. Łatwo uczysz się z książek. Słuchając

potrzebujesz kontaktu wzrokowego z mówcą, podobnie jak wtedy, gdy sam mówisz i

jesteś słuchany. Opisujesz elementy takie jak kolor, kształt, wielkość oraz wygląd

rzeczy. Czyli najlepiej, gdy:

- informacje wzrokowe podane są w formie języka: liter, słów i liczb, przedstawione

jasno i systematycznie,

- wykorzystuj materiał drukowany: książki, gazety, podręczniki, instrukcje,

przeźrocza z napisami, tablice, wykresy, plakaty,

- możesz pracować zarówno przy muzyce jak i w ciszy, ponieważ nie skupiasz

uwagi na bodźcach słuchowych,

- musisz mieć wokół siebie porządek,

- masz plan i pracujesz według niego,

- żeby wiedzieć jak coś zrobić, musisz o tym najpierw przeczytać,

- musisz mieć kontakt wzrokowy z nauczycielem,

- korzystaj z pomocy w formie graficznej: ilustracje i schematy, diagramy i wykresy

umożliwiające spojrzenie na całość zagadnienia od razu,

- otaczaj się środowiskiem kolorowym, atrakcyjnym wizualnie, inspirującym,

- zadbaj o wygodne miejsce do siedzenia,

 

- przy czytaniu dobrze jest, gdy wyobrazisz sobie treść w formie barwnego filmu w

głowie,

- ważne informacje zaznaczaj kolorem.

 

Słuchowiec: uczysz się słuchając, słysząc samego siebie w rozmowie oraz

dyskutując z innymi. Jesteś szczególnie wrażliwy na muzykę i słowo mówione. Aby

materiał zapamiętać, powinieneś go usłyszeć, toteż preferujesz formę wykładu

połączonego z możliwością dyskusji. Samo czytanie książki nie będzie dla ciebie

wystarczającym sposobem na uczenie się. Rzadko nawiązujesz kontakt wzrokowy

ze swoim rozmówcą. Zatem:

- możesz słuchać innych i dyskutować o swoich własnych koncepcjach,

- nie posiadasz rozproszonej uwagi,

- nie słuchaj żadnej muzyki w tle podczas nauki i czytania – musi być absolutna

cisza (chociaż bardzo lubisz muzykę),

- dbaj o uporządkowane otoczenie z segregatorami i harmonogramami,

- pomaga ci odczytywanie na głos tekstu do nauczenia się albo jego głośne

powtarzanie lub odsłuchiwanie nagrania z płyty,

- możesz uczyć się z drugą osobą omawiając zagadnienia,

- musisz dobrze słyszeć nauczyciela,

- potrzebujesz podsumowania lekcji w formie krótkich zdań z najważniejszymi

treściami,

- powinieneś wyobrażać sobie to, co słyszysz jako film z efektami dźwiękowymi,

- potrzebujesz opowiedzieć komuś to, czego się już nauczyłeś

- proś o przepytanie cię przez rodzica lub kolegę.

 

Kinestetyk: uczysz się poruszając mięśniami w przestrzeni. Angażujesz się aktywnie

w proces uczenia się poprzez symulację, odgrywanie ról, eksperymenty, badania i

ruch, uczestnicząc w czynnościach życia codziennego. Powinieneś być fizycznie

włączony w akcję zdobywania wiedzy. Utrzymujesz nikły kontakt wzrokowy z mówcą.

Jednak, gdy coś ciekawego dzieje się w pobliżu, twój wzrok wędruje w tym właśnie

kierunku. W swoim otoczeniu potrzebujesz miejsca, by się poruszać. Wykorzystaj

wiedzę, że:

- najlepiej uczysz się w ruchu -chodząc po pokoju czy pedałując na rowerze

treningowym,

- lubisz pisać na dużych tablicach lub planszach w pozycji stojącej,

- potrafisz uczyć się w ciszy i przy muzyce,

- gestykulacja i odgrywanie czytanych treści pomaga ci lepiej zapamiętać, lepiej

uczysz się grając w gry edukacyjne i ruchowe,

- gdy się uczysz otoczenie musi pozostać nieruchome, bo ruchy innych osób mocno

cię rozpraszają,

- przed rozpoczęciem nauki powinieneś przejrzeć cały rozdział, oglądając ilustracje i

wykresy.

Dotykowiec: uczysz się, doznając wrażeń na powierzchni skóry. Używasz rąk,

palców, łącząc to, czego się uczysz ze zmysłem dotyku. Jesteś wrażliwy na doznania

fizyczne. Zwracasz uwagę na komunikację pozawerbalną, taką jak wyraz twarzy,

język ciała, tembr głosu. Nie potrafisz „odciąć się” od negatywizmu i uczuć innych, by

skoncentrować się na pracy. Wykorzystaj to, że:

- samo pisanie pomaga ci zapamiętać i uporządkować materiał,

- lepiej myślisz i słuchasz, gdy bazgrzesz, rysujesz lub trzymasz coś w dłoni, np.

długopis,

- dobrze, gdy za oknem masz widok na drzewa, rośliny,

- lubisz uczyć się, siedząc w wygodnym fotelu czy leżąc na kanapie,

- muzyka, którą lubisz pomaga ci w koncentracji,

- uczysz się wykonując szkice, rysunki,

- potrzebujesz przyjaznej atmosfery w miejscu, gdzie masz się uczyć, negatywne

emocje obniżają twoją zdolność koncentracji,

- podczas czytania powinieneś robić notatki kolorowymi pisakami lub ważne pojęcia

zapisywać artystyczną, ozdobną czcionką,

- mapy umysłowe z wieloma ilustracjami ułatwiają ci zapamiętanie materiału.

Pamiętaj, że styl uczenia się to nie to samo, co zdolność! Najprościej mówiąc,

zdolność to to, ile i jak dobrze możesz się uczyć, styl -jak wolisz się uczyć.

Oczywiście, że ucząc się zgodnie ze swoim stylem (czyli tak, jak preferuje Twój

mózg) zwiększamy szanse na osiąganie wyższych pułapów naszych zdolności. Z

drugiej strony ćwicząc się w stylu odmiennym, możemy nabywać nowe zdolności,

których wcześniej nie posiadaliśmy.

Poza tym nie ma dobrych i złych stylów uczenia się! Można powiedzieć, że każdy ma

swoje plusy i minusy w zależności od sytuacji zadaniowej. Wobec tego ludzie, którzy

ze względu na swój styl poznawczy gorzej radzą sobie w jednego typu sytuacjach,

lepiej radzą sobie w innych.

 

2.  Teoria wielorakiej inteligencji Howarda Gardnera

 

                                                  

Kolejnym etapem w procesie przyspieszonego uczenia się jest stosowanie określonych ćwiczeń, czasami nazywanych „aktywacją” różnych etapów inteligencji. Pomocna staje się tutaj teoria wielorakiej inteligencji Howarda Gardnera.

 

Howard Gardner stworzył model inteligencji, który stał się centralną częścią każdego procesu przyspieszonego uczenia się.

        Siedem rodzajów inteligencji Gardnera to pogrupowane zdolności                  i umiejętności nie do końca wyliczalne. Gardner opisuje je następująco:

1. Lingwistyczna: umiejętność posługiwania się językiem, wzorami                    i   systemami.
2. Matematyczna i logiczna: umiłowanie precyzji oraz myślenia abstrakcyjnego i ustrukturalizowanego.

3. Wizualna i przestrzenna: myślenie obrazowe, umiejętne korzystanie z map,

diagramów i tabel, wykorzystanie ruchu towarzyszącego procesowi      uczenia się.

4. Muzyczna: wrażliwość emocjonalna, poczucie rytmu, zrozumienie złożoności muzyki.
5. Interpersonalna: łatwy kontakt z innymi ludźmi, umiejętności mediacyjne, dobra komunikatywność.

6. Intrapersonalna: automotywacja, wysoki poziom wiedzy o samym sobie, silne poczucie wartości.

7.  Kinestetyczna: dobre wyczucie czasu, uzdolnienia manualne, duże znaczenie zmysłu dotyku, ruchliwość, dobra organizacja przestrzenna.

 

Prace różnych naukowców nad przyspieszonym uczeniem się dowodzą,        iż rozwój pełnego zakresu inteligencji wspomaga proces trwałego uczenia się,         a efektywne nauczanie powinno dostarczać okazji do rozwijania wszystkich typów inteligencji.

Według Gardnera rodzimy się, posiadając wszystkie typy inteligencji, jednak podczas naszego życia niektóre z nich rozwijają się silniej, niektóre słabiej, a jeszcze inne – prawie wcale. Uzyskanie dostępu do każdej z nich wymaga zrozumienia, z czym się wiążą.

 

 

 

Inteligencja lingwistyczna

W zakres inteligencji lingwistycznej wchodzi wrażliwość na słowa, ich porządek, brzmienie, rytm, na modulację głosu, a także zdolność kształtowania nastroju, przekonywania i przekazywania informacji.

 Uczeń posiadający inteligencję lingwistyczną będzie wykazywał zainteresowanie językiem i grą słów. Będzie uwielbiał wiersze, rymowanki, zabawy słowne, wyrażając to za pośrednictwem ołówka i kartki papieru lub poprzez słuchanie opowiadań.

 

Inteligencja matematyczno – logiczna

Osoby posiadające inteligencję matematyczno – logiczną cechuje zdolność rozwiązywania problemów w sposób niewerbalny. Lubią one sekwencyjność         i porządek rzeczy. Potrafią rozróżniać wzory i związki. Są zdolne do myślenia dedukcyjnego i indukcyjnego.

        Uczeń posiadający inteligencję matematyczno – logiczną będzie chętnie szukał różnych rozwiązań problemów oraz fascynował się sylogizmami                   i analogami. W kręgu jego zainteresowań znajdzie się również posługiwanie się kodami – symbolami, alfabetycznymi lub numerycznymi, a także ćwiczenia dotyczące porządkowania, liczb, pomiarów i szacowania. Inteligencja matematyczno – logiczna może być rozwijania na wszystkich przedmiotach przewidzianych programem szkolnym.

 

 

 

Inteligencja wizualno – przestrzenna

Osoby z dobrze rozwiniętą inteligencją wizualno – przestrzenną posiadają naturalną zdolność do odtwarzania w pamięci obrazów oraz obiektów,                 a co za tym idzie związanych z nimi skojarzeń emocjonalnych. Charakteryzują się dzięki temu kreatywnością, której innym często brakuje.

        Ten typ inteligencji można pobudzać u uczniów podczas lekcji, stosując wizualne pomoce dydaktyczne takie, jak różnego rodzaju diagramy, wykresy, graficzne odwzorowania różnych procesów i zależności, mapy pamięci. Korzystanie z tablic umieszczonych na linii lub ponad linią wzroku ma ogromne znaczenie dla ucznia z preferencjami, o których tu mowa. Tablice takie powinny być jaskrawe i kolorowe, a przy tym o różnych kształtach. Dobrze jest od czasu do czasu zmieniać sposób zajmowania przez uczniów miejsc w klasie. Zabieg taki stwarza im możliwość postrzegania stosowanych przez ciebie bodźców wizualnych z różnej perspektywy.

 

Inteligencja muzyczna

Uczeń posiadający inteligencję muzyczną lubi śpiewanie, muzyk, teksty piosenek, wiersze, rymowanki, rapowanie, wspólne czytanie oraz różne bezsensowne odgłosy. Uczniowie tacy mogą lepiej się uczyć przy akompaniamencie muzyki, rapując daną porcję materiału lub układając rymowanki, które podsumowują kluczowe treści. Daty, formuły matematyczne       i tablice okresowe na dłużej pozostaną w pamięci rapowane bądź odśpiewane        w żywym rytmie niż wypowiedziane znanym, opanowanym głosem nauczyciela.

 

Inteligencja interpersonalna

Gardner uważa, że inteligencja interpersonalna i intrapersonalna zawierają w sobie cech wszystkich innych typów inteligencji. Uczeń z dobrze rozwiniętą inteligencją interpersonalną lubi ćwiczenia prowadzone w parach bądź małych grupach oraz naukę wymagającą współpracę z innymi osobami, a także ćwiczenia, które wymagają spojrzenia na pewne problemy z perspektywy innych osób, współodczuwania, podziału ról i obowiązków, konsultacji z nauczycielami lub innymi dorosłymi oraz podziału w zabawach mających na celu rozwiązywanie konfliktów.

 

Inteligencja intrapersonalna

Osoby posiadające dobrze rozwinięta inteligencję intrapersonalną będą:

• świadome swoich myśli, uczuć i emocji, będą poszukiwały dla nich wyjaśnienia,
• podejmowały próby poszukiwania odpowiedzi na pytania filozoficzne,
• miały dokładny obraz samego siebie,
• konsekwentne w stosowaniu i w życiu zgodnie z własnymi zasadami            i przekonaniami,
• doceniały rozwój i wzrost wewnętrzny,
• posiadały wysoką automotywację,
• czerpały przyjemność z czasu poświęconego na spokojną refleksję,
• chętnie korzystały z czasopism i dzienników.

 

Inteligencja kinestetyczna

Uczeń posiadający zdolności kinestetyczne najlepiej będzie się czuł podczas symulacji i ćwiczeń z podziałem na role, wymagających gry aktorskiej i mimiki, ćwiczeń odprężających i zachęcających do działania, wycieczek i zajęć w terenie. Jego zadowolenie wywoła możliwość grzebania w stercie rupieci oraz zabawy grupowe wymagające przemieszczania się w różne miejsca klasy.

 

 

 

 

 

 

 

3.      Cykl przyspieszonego uczenia się

Faza cyklu przyśpieszonego uczenia się:

 

Faza wstępna

Tworzenie środowiska

wspierającego proces

uczenia się               Faza ta następuje przed rozpoczęciem właściwego cyklu. Do jej zakończenia zachodzi wtedy, gdy zostaną przygotowane odpowiednie warunki do nauki:

 

• Uczeń musi być wolny od obaw i stresu oraz czuć,           że zostało postawione przed nim wyzwanie.
• Jego umysł powinien pozostawać otwarty                        na przyjmowanie nowych wiadomości. Stan ten może osiągnąć dzięki stosowaniu ćwiczeń relaksujących.
• Nauczyciel w pozytywny sposób przekazuje swoje wysokie oczekiwania.

Faza pierwsza

Powiązanie treści

Nauczania               Podczas tej fazy temat lub grupa tematów zostaje powiązana z już przerobionym materiałem oraz tym, który ma być dopiero omawiany podczas lekcji.

 

• Pomóż uczniom połączyć przerabiane treści nauczania z ich długookresowym celami.
• Pozwól im odkryć swoje mocna strony i określić indywidualny styl uczenia się.
• Pomóż im powiązać nowe wiadomości z poprzednimi tematami oraz przewidywać te, które dopiero będą przerabiane.
• Wykorzystaj ćwiczenia dedukcyjne, aby dotrzeć              do wiedzy już poznanej oraz przewidzieć tematy następnej lekcji.

 

Faza druga

Stworzenie

ogólnego obrazu

przerobionego tematu       W toku tej fazy uczniom zostaje podany ogólny obraz przerabianego tematu.

• Skoncentruj się na zrobieniu użytku z prawej półkoli mózgowej uczniów
• Kontynuując wstępne zapoznawanie się z zawartością tematu, pomóż uczniom zadawać sobie nawzajem pytania
• Przystąp do usuwania obaw dotyczących stopnia trudności i wartości poznawanego zagadnienia.

Faza trzecia

Określenie

Efektów                 W tej fazie przedstaw uczniom, czego nauczą się podczas     wspólnych lekcji lub zachęć ich, by zrobili                             to samodzielnie.

• Podziel temat na małe, łatwe do przyswojenia partie materiału
• Używaj pozytywnych stwierdzeń, np. „Pod koniec tej lekcji dowiecie się...”
• Mówiąc o efektach, używaj słów: „musicie”, „powinniście”, „możecie...”

Faza czwarta

Szczegółowe

przedstawienie tematu     Szczegółowo poinformuj uczniów o temacie lekcji oraz zagadnieniach wchodzących w jego zakres, wykorzystując systemy reprezentacyjne WAK.

 

• Podając nowe wiadomości, stosuj komunikację wizualną, audytywną i kinestetyczną
• Starają się wszystkie informacje powtarzać za pomocą różnych środków przekazu, np., aktywnego udziału        w dyskusji, czytanie z podziałem na role, wizualnych środków dydaktycznych
• Pamiętaj, że czas trwania tej fazy nie powinien przekroczyć maksymalnego czasu skupienia uczniów nad rozwiązaniem jednego zadania

            

Faza piąta

Ćwiczenia                Podczas tej fazy zrób równomierny użytek                          z poszczególnych typów inteligencji, przygotowując odpowiednie ćwiczenia pogłębiające przerabiane zagadnienia.

• Staraj się zrobić użytek z wszystkich siedmiu typów inteligencji
• Prawidłowo rozplanuj czas ćwiczeń, nie przesadzaj          z ich liczbą
• Zadbaj, aby uczniowie zapoznali z cyklem uczenia           się i potrafili go odpowiednio wykorzystać
• Przeprowadź ćwiczenia indywidualne, w parach              i grupach
• Zachęcaj uczniów do podejmowania decyzji i określenie kryteriów sukcesu, tzn. kryteriów dla sprawdzenia,     czy efekty zostały osiągnięte

 

Faza szósta

Prezentacja              Podczas tej fazy uczniowie prezentują nowo zdobytą     wiedzę.

• Pary uczniów dzielą się nabytymi wiadomościami, wykorzystując mapy pamięci, plakaty, pomoce wizualne oraz inne sposoby
• Uczniowie prowadzą pokazy, testy, kwizy, dyskusje, próbne lekcje
• Uczniowie analizują procesy, które miały miejsce podczas uczenia się
• Uczniowie tworzą swoją własną „drogę” do sukcesu

 

Faza siódma

Powtórka

Przypomnienie

i utrwalenie

 wiadomości       Istota tej fazy jest powtórka wiadomości, która ma kluczowe znaczenie dla zapamiętania ich na dłuższy okres oraz łatwego powracania do potrzebnych fragmentów

• Wykorzystaj różne techniki powtarzania wiadomości
• Ucz się różnych technik zapamiętywania                           i przypominania
• Przygotuj szczegółowy plan powtórki
• Wykorzystaj technikę aktywnego słuchania

Podczas procesu przyśpieszonego uczenia się uczniowie powinni szybko przechodzić do kolejnych faz. „Podróż” ta, przez cały czas jej trwania, musi odbywać się w odpowiednim, wspierającym uczenie się środowisku.

 

4. Dwadzieścia jeden sposobów doskonalenia procesu    uczenia się

 

Jest to omówienie 21 kluczowych zagadnień, które mogą być wykorzystane jako lista sprawdzająca wiedzę nauczyciela na temat przyspieszonego uczenia się, a także służyć podsumowaniu treści tego programu.

 

1. Zawsze działaj zgodnie z założeniami modelu WSWS

        U podstaw wszelkiego uczenia się leży pozytywna samoocena uczniów           i wiara w siebie. Stwórz w szkole i w poszczególnych klasach systemy nagród                i dodatnich wzmocnień wspomagających uczenie się. Stosuj je podczas lekcji.

 

2. Wykorzystuj techniki relaksacyjne i zachęty do działania, aby   wprowadzać uczniów w stan czujnej gotowości

        Stosując techniki relaksacyjne lub gimnastykę umysłową, pomagaj uczniom w stawaniu się bardziej podatnymi na przyjmowanie nowych wiadomości. Techniki te ułatwiają złagodzenie wrodzonej niechęci do nauki.

3. Wysokie oczekiwania stawiaj w sposób umiarkowany

        Stale informuj swoich uczniów o tym, czego od nich oczekujesz, wówczas twoje oczekiwania będą przekazywane świadomie i podświadomie.

 

4. Posługuj się pozytywnym, afirmującym językiem

        Dokładnie określaj zachowania, których spodziewasz się po swoich uczniach. Uważaj na słowa i zwroty, którymi się posługujesz! Każde twoje „nie” przekazuje zakodowaną pokusę do podjęcia działania wręcz odwrotnego. „Nie patrz w dół!” powoduje natychmiastowe opuszczenie głowy przez inną osobę. Twoje pozytywne przesłania muszą być przekazywane pozytywnym, bezwarunkowym, stymulującym do działania językiem.

 

5. Pamiętaj o właściwym wprowadzeniu do tematu lekcji

        Zawsze dostarczaj swoim uczniom informacji na temat przyszłych tematów i zagadnień. Posługuj się pomocami wizualnymi. Pokaż swoim uczniom mapę pracy całorocznej. W miarę upływu czasu zwracaj uwagę na kolejne punkty odniesienia na mapie. Staraj się zbudować atmosferę „podróży” o jasno określonym celu i kamieniach milowych leżących na drodze. Zachęcaj do pogłębionych przemyśleń związanych z każdym nadchodzącym tematem lub zagadnieniem. Stosuj ćwiczenia wprowadzające, takie jak np. „Zapiszcie teraz wszystko, co już wiecie na temat...” Zorganizuj zajęcia w parach lub małych grupach, aby uczniowie zdołali zebrać całą swoją dotychczasową wiedzę na dany temat zanim rozpoczniesz jego prezentację.

 

6. Przedstawiaj swoim uczniom najpierw ogólny zarys tematu

        Przed każdą lekcją przedstaw uczniom zarys jej przebiegu i spodziewanych wyników lub poproś, aby zrobili to sami. Za pomocą kredy i tablicy lub podobnych narzędzi powiedz uczniom, o ile będą bogatsi po zakończeniu lekcji. Działania te zacznij od słów: „Po zakończeniu tych zajęć będziecie...”

 

7. Dziel temat lekcji na kilka zagadnień

        Rozpocznij od przedstawienia całego tematu, a następnie podziel go na kilka części. Największą liczbą pojedynczych informacji, jakie człowiek jest w stanie zapamiętać jednocześnie, jest siedem. Siedem plus/minus dwa będzie zatem stanowiło optymalną liczbę zagadnień. Pamiętaj, że uczniowie z dominacją prawej półkuli mózgowej wymagają najpierw całościowego przedstawienia tematu. Dopiero potem możesz go podzielić na części.

 

8. Pobudzaj do pracy obydwie półkule mózgowe; przekazuj informacje, stosując   systemy reprezentacyjne WAK

        Staraj się uzyskać pełny obraz doświadczeń w zakresie uczenia się, jakie są udziałem uczniów twojej klasy. Czy są one bardziej związane z wykorzystaniem prawej czy lewej półkuli mózgowej? Czy potrafisz przedstawić nowy materiał w taki sposób, który zapewni pobudzenie obydwu półkul mózgowych? Nauczaj, wykorzystując wszystkie systemy reprezentacyjne. Dla osiągnięcia właściwego stanu umysłu inicjuj krótkie dyskusje wprowadzające, stosuj wykresy i pomoce wizualne, wykorzystuj różne techniki dramy pokazujące możliwości zastosowania i znaczenia nowych informacji. Czas pracy nad jednym ćwiczeniem ograniczaj do nie więcej niż 2 minut zależnie od wieku uczniów. Wprowadzaj krótkie przerwy lub podsumowania.

 

9. Wykorzystuj 7 typów inteligencji

        Jeżeli każdy z nas będzie uczył się wyłącznie w preferowany przez siebie sposób, będzie mógł uczestniczyć tylko w niewielkiej części ćwiczeń, co w konsekwencji jest niezwykle ograniczające. Dokonaj zatem analizy stopnia rozwoju poszczególnych typów inteligencji u swoich uczniów, wykorzystując do tego celu kwestionariusz wielorakiej inteligencji. Wyniki zaznacz na kole RI. Następnie odwołuj się do każdego z 7 typów inteligencji tak często, jak tylko to możliwe.

 

10. Stosuj ćwiczenia indywidualne, w parach i grupach

        Zorganizowana nauka z rówieśnikami, dostarczająca okazji do bezpiecznego dzielenia się spostrzeżeniami, w dużym stopniu wspomaga długotrwałe zapamiętywanie.

 

 

11. Wykorzystuj dodatkowe pomoce dydaktyczne i wzorce osobowe

        Wizualne przedstawienie nauczanego materiału na tablicach rozmieszczonych dookoła klasy poprawia długotrwałe zapamiętywanie o około 90%. Wśród tablic powinny znaleźć się także wizerunki sławnych ludzi, którzy wiele w życiu osiągnęli. Ich przykład wpływa pozytywnie na zachowania uczniów.

 

12. Staraj się, aby proces uczenia się przebiegał w twojej klasie „wielokanałowo”

        Kiedy tylko jest to możliwe, stosuj ćwiczenia dające więcej niż jedną możliwość rozwiązania oraz obrazujące holistyczne podejście do tematu. Zróżnicowane pod względem rodzajów ćwiczeń zajęcia są najlepszym symulatorem przyspieszonego uczenia się.

 

13. Wprowadzaj stopniowo opanowywanie nowych zagadnień

        Uczenie się skomplikowanych zagadnień wymaga dobrego wprowadzenia. Pozwalaj, więc uczniom zapoznać się z trudnym zagadnieniem od podstaw, wracaj do niejasnych punktów i poświęć na nie tyle czasu, ile potrzeba. Podświadomość uczniów będzie wtedy miała czas na uporządkowanie nawału nowych informacji. Zanim temat zostanie zgłębiony, uczniowie będą przygotowani na zrozumienie jego złożoności.

 

14. Dostarczaj uczniom okazji do zaprezentowania nowej wiedzy

        Uczniowie muszą czuć się bezpiecznie w środowisku, w którym się uczą,  a wówczas będzie im łatwiej wykazać się wiedzą i umiejętnościami.

 

15. Uczyń z powtórek codzienną praktykę

        80% nowych informacji zostaje utraconych w ciągu 24 godzin, jeśli nie są one powtarzane. Wprowadzaj powtórki na zakończenie każdej lekcji i przed rozpoczęciem następnej. Zachęcaj uczniów do powtarzania w domu z wykorzystaniem map pamięci oraz innych technik pozwalających na zrobienie użytku z wszystkich 7 typów inteligencji.

 

16. Stosuj mapy pamięci do sporządzania notatek

        Prawidłowo sporządzone mapy pamięci odzwierciedlają nielinearne              i niesekwencyjne zdolności umysłu do kojarzenia informacji. Wykorzystując kolorowe ilustracje i kartki papieru, zachęcaj uczniów do tworzenia map ilustrujących ich własne sposoby rozumienia przerabianego materiału.

 

17. Staraj się pobudzać podświadomość, aby pomóc w przypominaniu informacji

        Dla pobudzenia uczniów do zachowań odpowiadających wysokim oczekiwaniom nauczyciela olbrzymie znaczenie ma staranny dobór pozytywnych stwierdzeń. Muzyka barokowa ułatwia wprowadzenie uczniów w stan czujnej gotowości. Jej rytm – 60-70 uderzeń na minutę – pomaga w osiągnięciu stanu Alfa. Sprzyja to powtarzaniu dużych partii materiału i pobudzaniu zarówno świadomych, jak i podświadomych możliwości mózgu. Innym sposobem na dotarcie do podświadomości jest wykorzystanie metafor. Umysł poszukuje wtedy odpowiedzi na otwarte pytania. Metafora będąca częścią opowiadania jest doskonałym sposobem świadomego i podświadomego wspomagania procesu uczenia się.

 

18. Ucz gospodarowania czasem i koncentracji w sprawach najważniejszych

        Pomagaj swoim uczniom w tym względzie, przedstawiając im techniki opisane w tej książce i regularnie sprawdzaj postępy. Zachęcaj do wymiany doświadczeń i przedstawiaj przykłady osób, które bardzo dobrze gospodarują własnym czasem oaz poprawnie ustalają priorytety.

 

19. „Kotwicz” pozytywne stany świadomości

        Utrzymuj swoich uczniów w przekonaniu o ich zdolności, osiągania postawionych przed sobie celów. Stosuj technikę „Kotwiczenia” i bądź ostrożny w wyrażaniu swoich opinii.

 

20. Stosuj kreatywna wizualizację

        Wizualizację można stosować na wiele różnych sposobów. Pomagając uczniom w przemyśleniach na temat ich przeszłych sukcesów, stosując systemy reprezentacyjne WAK, możesz pozytywnie wpływać na ich wiarę w siebie. Pomocne w zrozumieniu skomplikowanych tematów może być także wyobrażanie sobie składających  się na nie zagadnień.

 

 

 

21. Uczyń z nauki zabawę

        Czas naszego życia, w którym musieliśmy się najwięcej uczyć, przypadał na wczesny okres dzieciństwa – okres pełen różnorodnych doświadczeń, eksperymentów, porażek i ponownych prób. Jeżeli dzisiaj potrafimy pracować        z taka otwartością umysłu, chęcią poznawania i gotowością do nauki jak wtedy, sukcesy będą łatwiejsze do osiągnięcia.